RADON
Die 10 wichtigsten Fragen …
Binker Materialschutz GmbH
UWAGA ! RADON GAZ POWODUJE RAKA PŁUC.
Jest on główną przyczyną raka płuc wśród niepalących, a jeżeli jesteś palący i mieszkasz w domu z wysokim stężeniem radonu, to twoje ryzyko jest dziesięciokrotnie wyższe ! Nie ryzykuj więcej, sprawdż swój dom na radon.
CO TO JEST RADON?
Radon jest pierwiastkiem promieniotwórczym o liczbie atomowej 86, należącym do grupy gazów szlachetnych w układzie okresowym. Został odkryty w 1900 roku przez Friedricha Dorna. Radon jest najcięższym gazem szlachetnym, jego gęstość wynosi 9,73/kg/m3 – jest on 8 razy cięższy niż średnia gęstość gazów atmosferycznych. Jest on bezbarwny, bezwonny i bez smaku, dobrze rozpuszcza się w wodzie. Radon występuje naturalnie, jako produkt rozpadu radu (Ra226), który z kolei powstaje z obecnego w przyrodzie w sporych ilościach uranu (U238). Obecnie znanych jest 30 izotopów tego pierwiastka o liczbach masowych od 198 do 227, a zatem zawierających w jądrze 86 protonów i od 112 do 141 neutronów. Wszystkie izotopy radonu są promieniotwórcze, o różnych okresach półrozpadu: od mikrosecund do kilku dni. Większość z nich jest wytworzona sztucznie, a jedynie 3 występują naturalnie w przyrodzie. Są to izotopy: Rn219 zwany „aktynon“, o okresie półrozpadu 3,9s, Rn220 zwany „toron“ oraz słynny Rn222 czyli „radon“, który ma najdłuższy okres półrozpadu wynoszący 3,8 dnia. Głównym żródłem radonu zatem są skały i gleba zawierająca uran. Stężenie uranu w gruncie zmienia się w zależności od rodzaju skał i minerałów. bild1Pewne skały, np. granity, łupki ilaste, fosforyty mogą zawierać znacznie więcej tego pierwiastka. Uwaga! Łaty radonotwórcze mogą znajdować się w każdej glebie, zatem w każdym miejscu możemy być narażeni na promieniowanie.
PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ
Promieniowanie to zjawisko wysyłania przez substancję energii w postaci cząstek bądż fal elektromagnetycznych. Promieniowanie jonizujące jest promieniowaniem wywołującym jonizację ośrodka, przez który przechodzi. Zamienia obojętne atomy budujące materię w jony obdarzone ładunkiem. Żródłem promieniowania jonizującego są przemiany jądrowe zachodzące w jądrze atomowym i wyzwalające energię odpowiedzialną za proces jonizacji. Wyróżniamy kilka podstawowych przemian jądrowych: α, β, y. Efektem tych przemian są cząstki różniące się energią i przenikalnością, a przez to również szkodliwością dla bild2organizmów żywych. Promieniowanie alfa (α) – strumień szybko poruszających się jąder helu, jest bardzo mało przenikliwe. Cząstki α mają bardzo krótki zasięg.
DLACZEGO RADON JEST NIEBEZPIECZNY?
Przede wszystkim jest on jedynym pierwiastkiem promieniotwórczym w postaci gazowej, zatem z łatwością może się przemieszczać ze skał i gleby ku powierzchni. Jego stosunkowo długi czas półrozpadu powoduje, że przenikając do budynku ciągle jest bardzo aktywny, koncentrując się do niebezbiecznego poziomu stężenia.
OCENA STĘŻENIA RADONU.
Stężenie radonu w układzie SI określa się w Becquerel, Bq/m³ – gdzie jednostka ta określa aktywność promieniotwórczą preparatu. 1 Bq/m³ odpowiada zachodzeniu jednego rozpadu promieniotwórczego w ciągu 1 sekundy w 1 m³ powietrza. W USA używa się jednostkę o nazwie Curie, 1 Ci/l= 3,7E+10 Bq/m³, lub 1 pCi/l (picoCurie) = 37 Bq/m³. Stężenie radonu, zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynków może się zmieniać, zatem wprowadza się średnie stężenie radonu. W powietrzu atmosferycznym wynosi ono około 10 Bq/m³, a w pomieszczeniach zamkniętych przeciętnie – 45 Bq/m³. Każdy kraj ma swoje własne regulacje i rekomendacje odnośnie dopuszczalnego średniego stężenia radonu w budynkach mieszkalnych. W Kanadzie, obecnie Health Canada rekomenduje, żeby roczne średnie stężenie w pomieszczeniach „zamieszkałych“ nie przekraczała 200 Bq/m³. Rekomendacja ta została wprowadzona zaledwie w Kwietniu 2007 roku, gdzie wcześniej uważano 800 Bq/m³ za poziom bezpieczny. Może dlatego w Kanadzie problem radonu jest nierozumiany i pomijany? Dla odróżnienia w USA dopuszczalny poziom ten wynosi 4 pCi/l czyli nieco poniżej 150 Bq/m³, który jest już od ponad 20 lat i jest mocno regulowany przez EPA ( Agencję Ochrony Środowiska). Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w najnowszym przewodniku z Września 2009 roku „alarmuje“, że poziom ten nie powinien przekraczać 100 bild3Bq/m³. Dodatkowo w publikacji tej kładzie się nacisk na powszechne testowanie domów na obecność wysokiego poziomu radonu i konieczność redukcji tego gazu.
POMIAR STĘŻENIA RADONU.
Stężenie radonu w budynku zależy od bardzo wielu czynników, a w dodatku jest zmienne. Oto niektóre z tych czynników: • Ciśnienie atmosferyczne • Struktura gleby • Zmienność sezonowa • Zmienność dzienna • Warunki pogodowe (np. deszcz i wiatr) • Temperatura i wilgotność • Szczegóły konstrukcyjne domu etc. Dlatego, aby uzyskać wiarygodny wynik trzeba dobrze rozumieć specyfikę radonu oraz mieć szeroką wiedzę z zakresu konstrukcji domów. Najlepiej zatem zatrudnić wykwalifikowanego specjalistę do pomiaru radonu.
Rozpoznawczy radon test trwa 2-7 dni. Na podstawie tego testu można stwierdzić, czy potrzebna jest dalsza analiza stężenia radonu i ewentualnie konieczność jego redukcji.
Do pomiaru radonu używamy jeden z najbardziej dokładnych systemów Binker Radon Monitor SYSTEM (mail@radonprotection.eu ), którego dokładność jest rzędu 92-94%, jest on całkowicie integralny system, tzn. niezależny od temperatury, wilgotności oraz czasu pomiaru.